Μάντελσταμ, Όσιπ Εμίλιεβιτς

(Osip Emilievich Madelstam, Βαρσοβία 1891 – Βλαδιβοστόκ 1938). Ρώσος ποιητής εβραϊκής. Ήταν γιος ενός ευκατάστατου εμπόρου δερμάτινων ειδών και μιας δασκάλας πιάνου. Αφού διδάχθηκε κατ’ οίκον κατά την παιδική του ηλικία, ο Μ. φοίτησε στο ονομαστό σχολείο Τένισεβ και κατόπιν στάλθηκε στη Γαλλία και στη Γερμανία, όπου φοίτησε στη Σορβόνη (1907-08) και στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (1909-10) αντιστοίχως. Επέστρεψε στη Ρωσία και παρακολούθησε μαθήματα λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, χωρίς να αποφοιτήσει. Από το 1913 έως το 1928 δημοσίευσε τα λιγοστά ποιήματά του και μερικά πεζά. Υπήρξε από τους εκπρόσωπους του κινήματος του ακμεϊσμού (βλ. λ.), μαζί με την Άννα Αχμάτοβα και τον Νικολάι Γκουμίλεβ, με τους οποίους διατηρούσε στενές σχέσεις. Στην περίοδο του σταλινισμού συνελήφθη και πέθανε άρρωστος σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τα γνωστά έργα του Μ. αποκαλύπτουν έναν πολύ πρωτότυπο ποιητή. Εξαιτίας των αρχών του ακμεϊσμού, ο οποίος απέρριπτε τις ποιητικές συμβάσεις και τον θολό μυστικισμό, ο Μ. θεωρήθηκε από ορισμένους κριτικούς ως ψυχρός ρεαλιστής με τάσεις επιστροφής στον κλασικισμό. Ωστόσο το ύφος και το ποιητικό του μήνυμα φαίνονται σήμερα να ανήκουν σε μια θεώρηση της πραγματικότητας η οποία βρίσκεται πολύ κοντά (ως προς την έντασή της και την ολότελα εγκεφαλική της δομή) στη σύγχρονη ευαισθησία. Κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων εκπροσώπων της ρωσικής ποίησης του 20ού αι. Έγραψε τις συλλογές Πέτρα (Kamen, 1913), Tρίστια (Tristia, 1922), δύο πεζά, Ο θόρυβος του καιρού (Sum vremeni, 1925) και Το αιγυπτιακό γραμματόσημο (Egipeskaya marka, 1928) και μεγάλο αριθμό δοκιμίων λογοτεχνικής κριτικής. Το τελευταίο έργο του που δημοσιεύτηκε όσο ζούσε ήταν ένα οδοιπορικό στην Αρμενία (1977).